Trong lịch sử đấu tranh ngoại giao của nhân dân Việt Nam, chưa bao giờ có cuộc đàm phán nào kéo dài như Hội nghị Paris: 4 năm, 8 tháng, 14 ngày (15/3/1968 - 27/1/1973), với 202 phiên họp công khai, 24 cuộc gặp riêng và chúng ta là người chiến thắng. 

Hiệp định Paris là thắng lợi tổng hợp của các mặt trận quân sự, chính trị, ngoại giao. Người Mỹ buộc phải chấm dứt chiến tranh, rút quân đội khỏi Việt Nam, chính quyền Sài Gòn mất chỗ dựa, suy yếu và lún sâu vào khủng hoảng. Hiệp định là cơ sở pháp lý để không cho phép Mỹ tiếp tục dính líu và can thiệp trở lại.

Với Hiệp định Paris, nhân dân Việt Nam đã thực hiện được mục tiêu “đánh cho Mỹ cút”, mở ra một giai đoạn thuận lợi để thực hiện mục tiêu “đánh cho ngụy nhào”, tiền đề tiến đến giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước năm 1975.

Bộ trưởng Ngoại giao Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam Nguyễn Thị Bình
ký Hiệp định Chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam.

Hiệp định Paris 1973 phản ánh được ở mức cao thắng lợi và xu thế cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam trong bối cảnh quốc tế có thuận lợi nhưng cũng chứa đựng nhiều phức tạp. Việt Nam đã tranh thủ được cả Liên Xô, Trung Quốc, các nước XHCN, các nước không liên kết, nhân dân thế giới và hình thành trên thực tế “mặt trận nhân dân thế giới ủng hộ Việt Nam chống Mỹ xâm lược”, thể hiện phương châm kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, kết hợp ngoại giao nhà nước với ngoại giao nhân dân.

Hiệp định Paris và việc Mỹ rút khỏi Việt Nam góp phần to lớn vào sự nghiệp giải phóng của nhân dân Lào và Campuchia. Giải pháp về Lào gần như đồng thời với Hiệp định Paris về Việt Nam, tháng 2/1973. Hiệp định Paris mở đường cho thắng lợi của Campuchia tháng 4/1975.

Đặc biệt, thắng lợi của nhân dân Việt Nam góp phần mở ra cục diện mới ở Đông Nam Châu Á; quân đội Mỹ rút khỏi khu vực; khối SEATO giải tán; xu thế hòa bình, trung lập trong khu vực phát triển.

Hội nghị Paris đã để lại nhiều bài học lớn, trong đó có bài học về ý chí quyết tâm bảo vệ độc lập chủ quyền dân tộc và tinh thần đoàn kết quốc tế - bài học còn nguyên giá trị đối với các quốc gia.

Quân đội Mỹ rút khỏi miền Nam Việt Nam (1973)

                             Trương Thị Xuân